Chełmiec, górujący nad  okolicą  Wałbrzycha i Szczawna Zdroju stanowi ważny punkt regionu kształtujący nie tylko krajobraz, ale także wraz z otaczającymi wzgórzami, niepowtarzalny klimat tego miejsca. Obszar ten wykazuje się bogactwem terenów zielonych, nie tylko wpływających na atrakcyjność  położenia miasta wśród wzgórz , ale przede wszystkim będącym  ostoją dla rzadko występujących gatunków roślin i zwierząt. Decyzją Komisji Europejskiej obszar Chełmca podlega ochronie ze względu na szczególne walory przyrodnicze. Masyw Chełmca porośnięty jest doskonale zachowanymi zbiorowiskami lasów liściastych. Na stokach w wyniku procesów wietrzenia utworzyły się rumowiska i piargi porośnięte lasami jaworowymi i kwaśną buczyną.  Na północnym stoku Chełmca Małego tworzą się wysięki dzięki czemu wykształciła się tam żyzna buczyna. Obszar kluczowy dla zachowania priorytetowego siedliska jaworzyn miesięcznicowych w Sudetach (kod obszaru PLH 020057). Północny i północno-wschodni stok Chełmca jest miejscem żerowania i gniazdowania wielu gatunków ptaków i nietoperzy. Na północ od kopuły Chełmca  występują łęgi podgórskie z dobrze zachowanym runem i rozciągających się na dużej powierzchni nad siecią drobnych strumieni oraz obszarów nieleśnych - łąk będących terenem gniazdowania dla wielu gatunków ptaków oraz żerowiskowym dla gatunków gniazdujących w lasach masywu Chełmca. Około 1,5 km na wschód od Góry Chełmiec w kompleksie zbiorowisk łąkowych znajdują się płaty wilgotnych łąk w których stwierdzono rzadkie gatunki roślin naczyniowych, wśród nich gatunek wpisany na Polską Czerwoną Listę Roślin. Ponadto na północ masywu przy dzielnicy Konradów znajdują się sztolnie będące miejscem zimowania rzadkich gatunków nietoperzy.

Pogórze Chełmca stanowi obszar źródliskowy wód leczniczych Szczawna Zdroju. Źródła Szczawna Zdroju są jedynymi na tym obszarze, które nie uległy dewastacji lub wysłodzeniu, zachowując wydajność i walory lecznicze. Pierwsze historyczne wiadomości o istnieniu źródeł w Szczawnie Zdroju pochodzą z XIII w. Wszystkie wody lecznicze Szczawna Zdroju maja wysoką zawartość wolnego CO₂ związaną z jego migracją z głębi ziemi. Na podstawie badań ustalono obszary zasilania dla ujęć wód leczniczych według których część z nich pochodzi z wysokości 620-690 m n.p.m co wskazuje na górę Chełmiec położoną na południowy zachód od Szczawna, z której stoków wypływa potok Szczawnik, przepływający w bezpośrednim sąsiedztwie ujęć. Wody z pozostałych ujęć pochodzą z wysokości 410-480 m n.p.m., co wskazuje na najbliższe sąsiedztwo ujęć.

Zauważyć należy, że obszar masywu Chełmca wraz z obszarami otaczającymi oprócz faktu niewątpliwego bogactwa flory i fauny, jest miejscem który wywiera wpływ na działalność ludzi zamieszkujących tutaj od czasów historycznych do nam współczesnych. Korzystanie z zasobów naturalnych tego regionu i przy wykorzystaniu panującego tu mikroklimatu umożliwiło powstanie uzdrowiska, a także niezwykłego miejsca zamieszkania. Pomijając administracyjne podziały dokonane przez człowieka jest to jeden bezcenny obszar będący nie tylko rejonem formowania się wód leczniczych Szczawna Zdroju, ale także regionem o specyficznym klimacie podgórskim i niepowtarzalnym charakterze zasługującym na szczególną ochronę.